Beminnen zonder maat
Steven Barberien
Vergelding is dé drijfveer achter alle oorlogen en langdurige conflicten. Als jij mij kwaad doet, doe ik jou kwaad. De spiraal van geweld die daardoor op gang komt, is slechts te stoppen wanneer één van de partijen het kan opbrengen vergeving te schenken. Dát is echter heel vaak een bijna ondenkbare stap voor mensen die menen te weten dat ze gelijk hebben.
Ook het Joodse volk heeft eeuwenlang gestoeid met de vraag of en wanneer het tijd zou zijn niet langer te vergelden maar te vergeven… In de eerste lezing is het David die in het conflict met koning Saul een duidelijk signaal geeft dat ze elkaar niet naar het leven moeten staan en al helemaal niet in Gods Naam. David laat zo zien dat hij te zijner tijd inderdaad een waardige koning zal worden, in Messiaanse stijl.
Jezus, die de Messias is, doet er nog een schepje bovenop. Het is helemaal niet voldoende je vijand te respecteren of ridderlijk, hoffelijk met elkaar om te gaan… Neen, je moet je vijand beminnen. Daarmee wordt de lat ineens wel héél hoog gelegd. De maat die Jezus gebruikt, is wel héél ruim! Hiermee wordt duidelijk hoe groot de liefde van Hem en zijn Vader wel niet is! Barmhartigheid zonder grenzen zouden we kunnen zeggen.
Het gaat er Jezus helemaal niet om te bemiddelen bij een of ander vredesproces. Hij is ook geen pacifist of wereldverbeteraar… Neen, Hij is liefde. En liefde is mateloos. Echte liefde is niet afgemeten, beperkt of berekenend.
Jezus vraagt in Naam van zijn hemelse Vader dat wij onze liefde niet alleen zouden geven aan wie ons lief zijn of voor wie we een natuurlijke sympathie hebben, maar zelfs voor wie we een diepgewortelde en misschien zelfs terechte antipathie hebben.
De kunst van het liefhebben zit niet in het beminnen van wie je lief zijn, maar juist in het houden van degenen die jou niet liefhebben. Dit vraagt van ons dat we in elke mens het beeld herkennen en erkennen van de hemelse mens: in elke mens, hoeveel kwaad deze ook doet, blijft het beeld van God gedrukt. En wie dát kan zien, kan ook liefhebben.
De heilige Bernardus zei het als volgt:
“De maat van de liefde is te beminnen zonder maat”.