Heilige Johannes de Doper

Beeld van H. Johannes de Doper in Willibrorduskerk Diessen

 

Het beeld van de H. Johannes de Doper staat in het middenschip aan de zuidzijde tegen de pilaar voorbij de preekstoel gezien vanuit het priesterkoor. Hij draagt een kruisstaf met een smalle vaan.. 

Johannes de Doper (ook Sint Jan Baptist) is de voorloper van Jezus en martelaar. Zijn feest is op 24 juni.

Elisabeth en Maria
Bij Lukas lezen we, dat Johannes' moeder Elisabeth een bejaarde nicht van Jezus' moeder was. Toen Maria van de engel Gabriël de boodschap ontving dat zij door Gods Geest een kind zou krijgen en vroeg hoe dat mogelijk was, daar ze geen omgang had met een man, antwoordde de engel: "Bij God is alles mogelijk. Zelfs uw nicht Elisabeth, die onvruchtbaar heette, is al in haar zesde maand." Daarop snelde Maria naar Elisabeth om haar de laatste maanden voor de geboorte terzijde te staan. Bij de begroeting tussen beide vrouwen - zo schrijft Lukas - sprong het kind op in Elisabeths schoot. Daardoor besefte Elisabeth dat Maria de aanstaande moeder van de Messias was... (Lukas 1, 26-45).

Johannes moet dus zes maanden voor Jezus geboren zijn. Daarom wordt zijn geboortefeest zes maanden voor Kerstmis gevierd, op 24 juni.

De Doper
Johannes wordt bij zijn optreden aan de Jordaan omschreven zoals Elia in de oude boeken: verblijvend in de woestijn, gehuld in een kleed van kameelhaar, een leren riem om zijn gordel, zich voedend met sprinkhanen en wilde honing.

Johannes wordt beschouwd als de voorloper van Jezus de Messias. Hij doopte in de Jordaan een doopsel van bekering en kondigde aan: "Na mij komt iemand die groter is dan ik; ik ben zelfs niet waard de riem van zijn sandaal los te maken." Hij zag zijn optreden als baanbrekend werk voor de Messias. 

Johannes’ dood
Herodes, bestuurder van Galilea, luisterde graag naar Johannes. Hij liet hem echter gevangen nemen, toen Johannes Herodes' relatie met de vrouw van diens broer veroordeelde. Herodias, de vrouw van Herodes, was erop gebeten Johannes te laten doden. Bij een banket, waar enkele grootmogende heren aanliggen, voert hun dochter Salome een verleidelijke dans op. Haar vader belooft haar elke beloning die ze vraagt. Op aandringen van haar moeder vraagt ze het hoofd van Johannes de Doper op een schotel. Herodes zit ermee in, maar kan niet meer terug. Als Johannes' leerlingen ervan horen, komen ze zijn lichaam halen om het te begraven. Johannes is ca. 30 na Chr. ter dood gebracht.

Patronaten
De H. Johannes de Doper is o.a. patroonheilige van degenen die vasten. Verder van architecten, metselaars en aanverwante beroepen, van leerlooiers, laarzen- en zadelmakers en van arbeiders in de textielbranche.

Kunst
Er bestaan oneindig veel afbeeldingen van Jezus’ doop door Johannes in de Jordaan. Ook zijn hoofd op de schotel komt dikwijls voor. Als heilige is hij herkenbaar aan een lam, of met de tekst Lam Gods (Agnus Dei), en gekleed in een kameelharen pij.